Brief aan gemeente over Sinnefjild/Energietuin Woudsend e.o.

Aan de gemeenteraad van de gemeente Súdwest-Fryslân

raad,

Hierbij vragen wij als regiegroep ‘Sinnefjild Woudsend e.o.’ uw aandacht voor een breed gedragen plan voor een collectieve duurzame energievoorziening voor Woudsend e.o. Dit in lijn met het landelijk Klimaatakkoord en de provinciale en gemeentelijke doelstellingen om meer duurzame energie lokaal op te wekken en de energielasten van burgers omlaag te brengen. Wij verzoeken u om dit proces te faciliteren en te omarmen als een volwaardig ‘Mienskipsenergie’-project.

Aanleidingen en redenen:

• Een verzoek van ontwikkelaar Solarfields/NOVAR aan EDW tot samenwerking bij het ontwikkelen
  van een zonneveld in het veenweidegebied van De Kûfurd (najaar 2021).
• De missie van Energiecoöperatie Duurzaam Woudsend (EDW) om Woudsend e.o. op duurzame
  wijze energie-neutraal te maken.
• De gemeentelijke doelstelling voor aardgasvrije dorpen en wijken.
• De doelstelling van de provincie om 55% reductie van de uitstoot van CO2 te bereiken in 2030.
• De tekorten op het stroomnet van Liander die er voor zorgen dat de stroomvoorziening van en naar huizen en bedrijven onder druk komen te staan.

Hierop zijn de volgende stappen ondernomen:

1. Oriënterende gesprekken met Solarfields/NOVAR: eerst als bestuur EDW en vervolgens verbreed naar besturen Dorpsbelangen en Ondernemersvereniging Woudsend e.o. Tevens zijn hier adviseurs van Doarpswurk en de Energiewerkplaats bij betrokken. Deze zijn in het verdere proces verder opgetreden als de regiegroep Sinnefjild Woudsend e.o.
2. Besluit om de vraag van Solarfields te ‘parkeren’ en eerst een open en onafhankelijk proces met de mienskip aan te gaan met deskundig advies en ondersteuning van Doarpswurk, de Energiewerkplaats en bureau Weusthuis & Partners.
3. Verbreding van de vraag naar energieopwekking met een gedegen onderzoek naar:
   a. een berekening van de duurzame energiebehoefte van Woudsend e.o. in 2030 en 2050 en b. de vertaling van deze berekening naar opwekmogelijkheden volgens de ‘zonneladder’ en de methode van de “Sinnetafels”.
4. Tevens is in het voorjaar van 2022 het mienskipsproject “Sinnefjild Woudsend e.o.” opgestart door de brede regiegroep om zorgvuldig, open en onafhankelijk te bepalen hoe wij als dorp onze energievoorziening in de toekomst zien. En om daarna samen met gemeente en ontwikkelaars te bekijken op welke wijze dit kan gebeuren.

Aanbevelingen en overwegingen:
Ondanks het gegeven dat het coalitieakkoord 2022-2026 aangeeft, dat “energieopwekking door windparken en zonneparken op landbouwgrond niet wordt gesteund” zien wij toch voldoende overwegingen, argumenten en ontwikkelingen om open en positief op ons verzoek in te gaan.
Wij noemen hierbij:

1. Het zorgvuldig in Woudsend doorlopen proces met gedegen onderzoek geeft aan, dat voor het opwekken van voldoende energie op de daken onvoldoende capaciteit beschikbaar is.
2. Voor een goede en evenwichtige opwekking van energie en optimale benutting van het net is een energiemix van een kleinschalig zonneveld in combinatie met een dorpsmolen de ideale oplossing. Van een grootschalig zonnepark en een windpark hoeft dus geen sprake te zijn.
3. Provinciale Staten heeft onlangs een motie aangenomen over zonnepanelen op landbouwgrondgrond, waarbij “wel ruimte wordt gegund aan kleinschalige lokale initiatieven vanuit de Mienskip conform de Zonneladder”. Dit kan o.i. ook een goede richtlijn zijn voor de actualisatie van gemeentelijke richtlijnen en concretisering van beleid.

NB. Hierbij constateren wij dat wij aan de daarbij genoemde voorwaarden hebben voldaan:
-Voorstel uit de Mienskip (dorpsbijeenkomsten, klankbordgroep, regiegroep, communicatie)
-Volgen van de Zonneladder (met Sinnetafels en gedegen onderzoek)
-Gericht op eigen energiebehoefte van het dorp
-Ecologische en landschappelijke inpassing, versterking natuurwaarden, combinatie functies.

4. De Kamerbrief van BiZa/Hugo De Jonge van 26.10.2023 geeft aan, dat er nog ruimte is voor kleinschalige projecten van coöperaties. Daarbij zijn de volgende aspecten van belang: combinatie van een agrarische functie met een zonnepark (Agri-PV); landbouwgronden in transitie (b.v. door vernatting of bodemdaling); bijdrage aan efficiënter netwerkgebruik.
5. Aanwijzing van ons project ‘Sinnefjild Woudsend e.o,’ als nieuwe pilot in het kader van de voorgenomen pilots in het kader van de verdere ontwikkeling en actualisering van het beleid ‘Ruimte voor de Zon’.

Beschrijving van het doorlopen proces van het mienskipsproject ‘Sinnefjild Woudsend e.o.’:

Oriëntatiefase:

1. Startbijeenkomst met het dorp op 15 juni 2022. Voorbereid door de regiegroep o.l.v. Doarpswurk en m.m.v. Weusthuis & Partners met de -door de provincie erkende- methode van de “Sinnetafels”. Na deze bijeenkomst is een klankbordgroep gevormd van ca. 30 inwoners/bedrijven die meedenken over het vervolg.
   Documenten: Verslag van de bijeenkomst en document “Rode Draad Sinnetafel”
2. Onderzoek volgens de zonneladder (een algemeen erkend afwegingskader bij opwekking van zonne-energie) naar de benodigde extra elektriciteit in 2030 en 2050.
   Conclusie: In 2030 is 4,8 MWp (oppervlakte 3,6 ha zonnepanelen) nodig en in 2050 is 6,0 MWp (oppervlakte 4,5 ha zonnepanelen) nodig. NB. Wij richten ons hierbij in eerste instantie op de directe energiebehoefte van Woudsend e.o.
3. Invulling van de opwekmogelijkheden. Eerst de daken: zoveel mogelijk zonnepanelen op daken van woningen en bedrijven. Vervolgens de resterende behoefte aanvullen met een zonneveld en/of dorpsmolen en energieopslag. Ook aandacht voor energieopslag.
4. Presentatie van de uitkomst van het onderzoek aan de klankbordgroep op 31.10.2022.
   De Klankbordgroep is akkoord met de uitkomsten en vervolgstappen: onderzoek naar locaties.
   Documenten: presentatie met onderbouwing van het onderzoek en verslag van 31.10.2022

Locatiefase:

5. Nader tussenonderzoek naar uitbreidingscapaciteit op de daken van bedrijven:
   -Navraag bij de 7 grootste bedrijven (50% totaal) geeft aan dat dit niet wenselijk en/of niet mogelijk is. Redenen: geen aansluitingscapaciteit, onverzekerbaarheid gebouwen, brandgevaar, draagkracht daken. Het restant van 50% is versnipperd over meer dan 35 bedrijven met kleine oppervlakten en voor een deel al gevuld met zonnepanelen. Conclusie: De daken vormen onvoldoende alternatief.
   Verder lijkt actie nodig voor het oplossen van knelpunten in de capaciteit van het net (verdeelstation Balk en onderstation Lemmer) en uitbreiding van capaciteit in de toekomst.
6. Onderzoek naar grondlocaties met randvoorwaarden en wensen van de Sinnetafels:
   Uit het zicht; combinatie zon/wind/opslag (energiemix); voordeel voor het dorp, natuurlijke/ecologische inpassing en meervoudig gebruik (biodiversiteit, recreatie, landbouw, vermindering CO2-uitstoot, waterberging, etc.). Conclusie: Het veenweidegebied tussen N345 en De Kûfurd voldoet aan het meest aan deze randvoorwaarden.
   Vervolgstap met oriëntatie op inrichting als ‘Energietuin’ met meervoudig gebruik.
7. Voorleggen van conclusies onderzoek locaties aan de klankbordgroep dd. 22 maart 2023:
   Akkoord met afspraken over vervolgstappen: informerend/verkennend overleg met de
   gemeente en voorleggen conclusies op dorpsavond met aanzet tot fase 3: inrichtingsfase.
8. Gesprek van brede regiegroep Woudsend met gemeente (wethouder Henk de Boer +
   energiecoördinator + beleidsmedewerker) op 19 april 2023. Presentatie tussenstand en
   nadere verkenning: Er is waardering voor het gevolgd proces; het belang van voorstellen uit de mienskip wordt onderstreept; actualisering van ‘beleid voor de zon’ wordt aangekondigd. In dit kader worden nadere voorstellen vanuit Woudsend met belangstelling afgewacht.
9. Dorpsbijeenkomst dd. 24 mei 2023 o.l.v. Doarpswurk en met Sinnetafel 2/Weusthuis.
   Presentatie van de conclusies locatiefase en aanzet voor de inrichtingsfase.
   Akkoord met de conclusies en met inrichtingsopties voor een zonneveld/natuurtuin in het zoekgebied De Kûfurd. Ook mogelijkheden voor ‘zon op daken’ blijven verkennen.
   Documenten: verslag van de bijeenkomst en ‘Rode Draad Sinnetafel 2”
10. Brief met procesbeschrijving en documentatie naar de gemeente.

Wij vragen hierbij aan de gemeente om mee te denken en te werken met onze volgende stappen voor de inrichting van een zonneveld/energietuin bij Woudsend in het zoekgebied De Kûfurd al of niet gecombineerd met een dorpsmolen in een nader te bepalen locatie.

Wij hopen, dat in het kader van de actualisering en uitvoering van het duurzaamheidsagenda én het beleid voor zonne- en windenergie er voor ons initiatief ruimte komt voor verdere stappen voor een collectieve energievoorziening voor Woudsend e.o.
Wij vragen van u een antwoord op onze vraag naar medewerking voor ons initiatief. Daarbij is een zorgvuldige en open dialoog voor ons belangrijker dan het innemen van vaste en gesloten posities.

In afwachting van uw reactie,
met hartelijke groet,

de regiegroep ‘Sinnefjild/Energietuin Woudsend e.o.’ bestaande uit vertegenwoordigers van
besturen van EDW/Duurzaam Woudsend, Dorpsbelangen Woudsend e.o. en Ondernemersvereniging Woudsend e.o.

Bijlagen:
-Presentatie overzicht Mienskipsproject Sinnefjlild
-Rode Draad Sinnetafels 1 en 2

NB. Uitgebreidere documentatie (o.m. presentaties en verslagen van de dorpsbijeenkomsten en klankbordgroepen) is op aanvraag beschikbaar.